BAKI APELYASİYA MƏHKƏMƏSİNDƏ MÜLKİ PROSESSUAL MƏCƏLLƏYƏ EDİLMİŞ DƏYİŞİKLİKLƏRİN TƏTBİQİ MÜZAKİRƏ OLUNUB

Bakı Apelyasiya Məhkəməsində onun yurisdiksiyasına aid məhkəmələrin hakimlərinin və aparat işçilərinin iştirakı ilə Prezident İlham Əliyevin qanunvericilik təşəbbüsü ilə qəbul olunmuş 2018-ci il 28 dekabr tarixli Qanunla Azərbaycan Respublikasının Mülki Prosessual Məcəlləsinə edilən dəyişikliklər müzakirə olunub.

Məhkəmənin sədri İman Nağıyev tədbiri açaraq Mülki Prosessual Məcəlləyə edilmiş dəyişiklərin ölkəmizdə məhkəmə sisteminin müasirləşdirilməsi üzrə həyata keçirilən köklü islahatların tərkib hissəsi olduğunu diqqətə çatdırıb. O, Azərbaycan ədliyyəsinin davamlı inkişafı çərçivəsində məhkəmə fəaliyyətinin elektronlaşdırılması, ədalət mühakiməsi prosesinin rəqəmsallaşması sahəsində ardıcıl və məqsədyönlü tədbirlər həyata keçirildiyini vurğulayıb.

Zamanın bu çağırışlarına cavab olaraq 2014-cü ilin fevral ayında ölkə Prezidentinin Sərəncamı ilə müasir informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının tətbiqini təmin edən “Elektron məhkəmə” informasiya sistemi yaradılıb. Bakı Apelyasiya Məhkəməsinin sədri rəqəmsal texnologiyaların tətbiqinin məhkəmə fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsinə və müasirləşdirilməsinə, məhkəmə icraatının elektron qaydada aparılması nəticəsində operativliyin və şəffaflığın təmin olunmasına, vətəndaşların məhkəmələrə müraciət imkanlarının asanlaşdırılmasına və genişləndirilməsinə xidmət etdiyini bildirib.

Belə ki, qanunvericiliyə əlavə olunan "Mülki işlər və iqtisadi mübahisələr üzrə məhkəmə icraatının elektron qaydada aparılması"na dair 10-1-ci maddə ilə elektron məhkəmə sisteminin işləməsi ilə vətəndaşların məhkəməyə gəlmədən, elektron formada müraciət edərək, proses barədə məlumatı elektron qaydada dərhal əldə etməsi, məhkəmə proseslərinin audio-video vasitələrlə qeydə alınması, habelə prosesi onlayn rejimdə müşahidə etmək imkanının yaranması ilə proses iştirakçıları məhkəmənin gedişi, qərarlar və onların icra vəziyyətini əks etdirən elektron "şəxsi kabinet"lə təmin olunmaları imperativ xarakter alıb. Həmçinin məhkəmə iclası barədə bildirişlər iş təyin olunan anda hakimin elektron imzası ilə təsdiq olunur və dərhal tərəflərin e-mail ünvanlarına və ya mobil telefonlarına SMS formasında göndərilir.

Bildirilib ki, eyni zamanda Qanuna edilən yeni dəyişikliklə məhkəmələrdə təyin edilən işlərin siyahısı və yekun məhkəmə aktları bazasının formalaşdırılaraq portalda yerləşdirilməsi, məhkəmə rüsumlarının elektron qaydada ödənilməsi nəzərdə tutulur ki, bu da öz növbəsində məhkəmələrdə süründürməçilik və digər pozuntuların azalmasına, işlərə daha keyfiyyətlə baxılmasına şərait yaradıb.

Hazırki Qanunla Mülki-Prosessual Məcəlləyə “Kiçik iddialara dair işlər üzrə sadələşdirilmiş icraat"a dair 23-1-ci fəslin əlavə edilməsi də məhkəmələrdə işlərə baxılmasının daha keyfiyyətli olmasına, vətəndaşların gözlədikləri məhkəmə qərarlarını daha tez əldə etmələrinə, özbaşınalığın və süründürməçiliyin qarşısının alınmasına xidmət edəcəkdir.

Vurğulanıb ki, ədalət mühakiməsinin səmərəliliyinin artırılması üzrə ölkə Prezidentinin bilavasitə tapşırıqları ilə həyata keçirilən bütün tədbirlərin əsasında vətəndaşların hüquqlarının effektiv məhkəmə müdafiəsinin təşkili dayanır. Bu isə ilk növbədə məhkəməyə çatımlılıq imkanının yaxşılaşdırılmasını, həmçinin məmur-vətəndaş münasibətlərinin sağlam zəmində qurulmasını, insanlara layiqli xidmət göstərilməsini, etik davranış qaydalarına dönmədən əməl olunmasını, korrupsiyaya şərait yaradan halların yolverilməzliyini şərtləndirir.

Təlimçi qismində iştirak edən Ali Məhkəmənin hakimi Əsəd Mirzəliyev yeni Qanunla Mülki Prosessual Məcəllənin məhkəmə bildirişləri ilə bağlı 139-cu maddəsinə və məhkəmə qətnaməsindən çıxarışın verilməsinə dair 214-cü maddəsinə edilmiş əlavə və dəyişikliklər barədə ətraflı məlumat verib.

"Elektron məhkəmə" informasiya sisteminin yaradılması üzrə işçi qrupun rəhbəri, Bakı şəhəri Yasamal rayon Məhkəməsinin hakimi Ramin Qurbanov bildirib ki, Prezident İlham Əliyevin apardığı uğurlu iqtisadi islahatlar nəticəsində Dünya Bankının "Doing Business 2018" hesabatına əsasən Azərbaycan 2017-ci illə müqayisədə, 2018-ci ildə 8 pillə irəliləyərək 190 ölkə üzrə aparılan reytinq dəyərləndirməsində 57-ci yerə yüksəlib və Avropa, Mərkəzi Asiya regionunda ən islahatçı üç ölkədən biri kimi qiymətləndirilib. Son illər ərzində davamlı olaraq həyata keçirilən iqtisadi islahatlar, "Doing Business" hesabatına uyğun olaraq, "Müqavilələrin İcrası" indikatoru üzrə əhəmiyyətli dəyişikliklərin və mühüm irəliləyişlərin də əldə olunmasına yol açıb. O, Mülki Prosessual Məcəlləyə edilmiş dəyişikliklərin "Elektron məhkəmə" informasiya sistemində tətbiq olunduğunu bildirib.

R.Qurbanov həmçinin "Elektron məhkəmə" informasiya sistemi barədə təqdimatla çıxış edərək sistemin imkanları, vahid məhkəmə portalı, vətəndaşların şəxsi kabineti, dövlət rüsumlarının elektron ödəniş sistemi, elektron icra sistemi və digər məsələlər barədə müfəssəl məlumat verib.

Bakı Apelyasiya Məhkəməsinin hakimləri Abiddin Hüseynov və Rəfael Eyvazov tərəfindən yeni qanunvericiliyin ayrı-ayrı müddəaları barədə çıxışlar edilib, təhlillər aparılıb, təcrübədə qarşıya çıxacaq məsələlərin həlli yolları müzakirə edilib, hakimləri maraqlandıran suallar ətraflı cavablandırılıb.